Một giống gà nội địa của Việt Nam được biết đến với tên gọi Gà nòi (gà chọi). Gà nòi là giống gà được nuôi để chọi gà đồng thời cũng là loại gà cho chất lượng thịt rất ngon và là loại gà đặc sản được nhiều người ưa chuộng. Bài viết dưới đây Dagathomous sẽ hướng dẫn bạn nhận biết gà chọi thuần chủng.
1. Nguồn gốc của Gà nòi (gà chọi)
Gà nòi là một trong ba giống gà chọi có khả năng chiến đấu ở Việt Nam; 2 giống gà còn lại là gà tre và gà rừng. Gà tre và gà nòi là giống gà nhà, trong khi gà rừng là loài hoang dã chỉ đá ngoài tự nhiên. Gà nòi là giống loài có dáng vẻ hùng dũng, khí chất oai vệ, cương mãnh và đặc biệt là chúng có tính chiến đấu cao cùng những miếng ra đòn đẹp mắt và vô cùng hiểm hóc. Đây cũng được xếp vào là một trong những giống gà tiêu biểu của Việt Nam.
Ở Việt Nam, thú nuôi Gà nòi (gà chọi) đã được phát hiện từ hàng trăm năm nay. Một số người nuôi và chăm sóc gà nòi giống như con cái của họ. Ở Việt Nam, có một số giống gà nổi tiếng được giới chơi gà ưa chuộng nhờ lai tạo và nhân giống. Mỗi địa phương ở Việt Nam đều có một giống gà nòi nổi tiếng.
Hầu hết các tỉnh như Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú Thọ, Sơn La, Đô Lương – Nghệ An đều có các giống gà nòi riêng. Ngoài ra ở phía Bắc còn có Thổ Hà (Bắc Giang), Đồ Sơn (Hải Phòng), Nghi Tàm, Nghĩa Đô,… Vân Hồ (Hà Nội). Có rất nhiều gà nòi nổi tiếng ở miền Trung như: Gà Phan Rang ở Ninh Thuận; Gà Vạn Giã ở Khánh Hòa, Gò Dúi; Quảng Ngãi thì có gà Sông Vệ, Sa Huỳnh, đặc biệt nổi tiếng gà đòn ở Bình Định. Nếu như trong các trận đá gà liên tỉnh khi các nơi gặp phải đối thủ là gà chọi Bình Định thì phải hết sức thận trọng. Bình Định là đất có rất nhiều lò gà nổi danh như: Gà Hoài Châu ở Hoài Nhơn, Kim Giao (Hoài Hải); gà Mộc Bài (Ân Phong) ở Hoài Ân; Gà cát Chánh ở Phù Cát; gà Gò Bồi ở Tuy Phước; gà Phú Tài ở Quy Nhơn. Đặc biệt hơn cả là gà Bắc Sông Kôn (dòng gà Nguyễn Lữ lưu truyền) ở Tây Sơn.
Miền Nam thì nổi tiếng với gà Chợ Lách ở Bến Tre), gà Cao Lãnh ở Đồng Tháp, gà Châu Đốc ở An Giang) và gà Bà Điểm.
Xem thêm: Gà lai chọi là gì? Có những giống gà lai chọi nào?
2. Đặc điểm nhận dạng của giống Gà chọi thuần chủng
Gà nòi/Gà chọi có đặc điểm là chọi nhau rất “máu lửa”. Gà được 7 ngày tuổi và đã bắt đầu chiến đấu. Lông bắt đầu rụng và da chuyển sang màu đỏ khi gà chọi đạt trọng lượng khoảng 1 kg. Con trống to và vạm vỡ hơn con mái, cựa dài và nhọn, mào lớn, thân dài, cổ cao, mắt nhọn, da đỏ tươi. Màu mận chín chủ đạo của gà trống được tạo điểm nhấn bằng bộ lông đen ở cánh, đuôi, đầu, ve và dái tai màu đỏ. Con cái có đốm đen, mỏ và chân màu chỉ, mắt đen có vòng đỏ, mình có màu xám (như lá chuối khô) hoặc vàng. Mỏ gà có màu trắng ngà, đen hoặc xanh nhạt. Nó ngắn, nhưng nó mổ rất hiệu quả. Chân gà có da màu vàng, xanh nhạt, trắng có đốm nâu. Màu của cựa trùng với màu của chân. Da dày và đỏ trên đầu, cổ, đùi, ngực và hông. Cánh, nách và lưng có màu trắng hoặc vàng. Gà chọi có kỹ năng chiến đấu tuyệt vời, sức khỏe dẻo dai và rất ít khi mắc bệnh. Đàn gà chậm lớn vì gà đẻ ít trứng. Một con gà trống trưởng thành nặng từ 3 đến 4 kg; gà mái từ 2 đến 2,5 kg.
Có thể nói đây là giống gà tốt. Đặc biệt với những chiếc cựa dài, bộ lông của chúng có màu sắc đa dạng, hình dáng thanh tú và dũng mãnh, rất dũng mãnh và hiếu chiến. Đặc biệt nhanh nhẹn. Thịt gà nòi rất ngon nhưng mỗi lứa chỉ đẻ được 7–12 quả trứng. Các sư kê chỉ chú ý đến chúng như một dòng gà chọi.
Xem thêm: Cách chọn gà chọi hay thông qua 13 màu lông
3. Cách chọn gà nòi để đá với tiêu chí: “Nhất mình, Nhì Chân, Tam Đầu, Tứ đuôi”
“Nhất mình”
Theo tiêu chí này thì thân hình gà phải tay xương, đặc, đùi to cân đối, nặng trì. Bề mặt cánh rộng và không cong vào thân, dài gần bằng đuôi. Cột sống phải cân đối, không quá to cũng không quá nhỏ. Tránh hở hàm ếch, vẹo cổ và cúi người (xương chậu dưới gần hậu môn). Nguyên nhân là gà này mất thăng bằng khi tấn công và phòng thủ, không nhắm chính xác vào cựa của đối phương, đá không sát cựa.
“Nhì chân”
Chúng ta không thể nhìn thấy vảy rõ ràng như trên những giống gà nòi cũ vì có rất nhiều gà laVảy và chân gà đều rất quan trọng vì nó liên quan đến khả năng thắng thua của một người trong một cuộc chiến. Không ai biết tường tận các lớp vảy của gà nên có những con gà chân xấu, tướng xấu, thể trạng không tốt đã đánh bại những con gà danh tiếng. Các cụ hay có câu “lắm tài nhiều tật” nên cho đến hiện giờ cũng chưa ai biết hết bí mật của các lớp vảy gà (lạc mai, huyền giáp, khép nách, sát cang điểm, bán nguyệt, nhân tự trung tuyết, nguyệt tà, nguyệt ám chỉ, ….) tất cả đều là những vảy mà ít ai biết vị trí của nó nằm trên chân gà. Nhiều khi nhìn thấy cũng còn không biết gọi tên nó như thế nào. Vảy đóng lại phụ thuộc tướng gà. Chân không rớt ra hướng ngoại. Móng và hạng gối hướng nội. Cựa hướng vào móng thới càng lâu thì càng tốt. Thới và cựa phải gần nhau, phải khít và hàng độ phải rõ ràng ko được nằm chèn hoặc úp.
“Tam đầu”
Ám chỉ con gà đầu bén, mỏ ngắn, mắt sâu, da mỏng. Nhìn con gà phải có thần thì mới gọi là gà hay. Gà khôn thì phần sọ trên phải lớn. Mồng gà không úp hậu nư vậy thì gà lúc cuối trận sẽ lủi. Người ta vẫn thường nói mồng dâu ăn mồng lá, mồng trích ăn mồng dâu, mồng lá ăn mồng trích, mồng chà ăn mồng lỗ, mồng trập ăn mồng chà, mồng lỗ ăn mồng trập.
“Tứ Đuôi”
Tứ đuôi ở đây ám chỉ là đuôi gà bẹ phải to, đều theo phao câu như vậy thế gà đá mới vững bền Nếu như đuôi gà có những gợn sóng thì là gà đá cựa hay (những con gà có bình dầu bị khô chứng tỏ là những gà yếu dễ bệnh khi chúng ta nuôi). Đuôi gà thì phải không beo, không cụp xuống đất như thế mới không làm cho mất thế khi ra đòn.