Một số thuật ngữ đá gà, chọi gà điển hình mà các sư kê phải am hiểu trong thế giới chọi gà đặc biệt là các sư kê chỉ mới bắt đầu nuôi gà chọi và tập đá gà. Khi nuôi gà, các thuật ngữ đá gà, chọi gà khi mang gà đi chọi các sư kê sẽ phải tương tác thường xuyên.
Thuật ngữ đá gà, chọi gà cho các sư kê
Đi hơi
Đi hơi hay xoay hơi, vần hơi, xô hơi hay quần hơi gà chọi là khởi động thể lực cho gà chọi và chọi gà là bước chuẩn bị cho gà chọi. Khi gà được 7-8 tháng tuổi thì bắt đầu tập vần.
Khi cho gà chọi đi hơi chúng mỏ và cựa của chúng sẽ được bịt lại. Tuy nhiên một số sư kê chỉ bịt mỗi mỏ mỏ. Mục đích là để không thể dùng mỏ mổ vào đối thủ khi tham gia chọi gà. tương tự như không thể cắn lông để đá và chọi gà mạnh hơn. Để đẩy và chặn đối thủ, họ phải sử dụng sức mạnh của cơ thể, cổ và chân.
Việc đi hơi gà chọi nhằm hỗ trợ phát triển sức chịu đựng và tính độc lập của gà chọi. Điều này giúp sư kê hiểu tính cách của gà chọi. Thích hợp cho những trận đá gà đòn dài hơi hoặc đá gà cựa nhanh.
Xem thêm: Những thế đá của Gà chọi và Cách khắc chế từng thế đá
Chạy lồng
Huấn luyện gà chọi bao gồm chạy lồng. Những con gà phu thường được nhốt trong lồng tre (bội tre). Một chiếc lồng tre có kích thước lớn hơn bao phủ bên ngoài sau đó tìm thả gà chọi ở bên ngoài.
Khi 2 con gà chọi trông thấy nhau nó sẽ sung lên và bắt đầu tìm mọi cách để tấn công gà phu. Tuy nhiên lúc này nó lại bị cản trở bởi lồng tre nên nó chỉ có thể chạy xung quanh lồng tre mà thôi. Việc sư kê cho gà đi hơi, vần hơi chính là bài huấn luyện (Coaching) nâng cao sức khỏe; rèn luyện độ dẻo dai và cơ bắp của phần đùi và chân của gà chọi phục vụ cho mục đích chọi gà.
Vô nghệ
Vào nghệ là việc sư kê sẽ bôi cho gà một lớp nghệ trộn cùng các bài thuốc vào da của gà. Mục đích giúp da gà chọi dày và đỏ lên nhằm giảm tác động các đòn đá từ phía đối phương. Mỗi sư kê sẽ trang bị cho mình một bài thuốc vô nghệ riêng cho gà chọi của mình. Các sư kê hoàn toàn có thể tham khảo thêm những cách vào nghệ cho gà chọi.
Dầm cán
Là việc làm của các sư kê nhằm giúp chân gà được săn chắc hơn. Sư kê sẽ dùng thuốc ngâm chân trộn với nước muối để ngâm chân gà chọi. Một vài sư kê còn trộn thuốc ngâm chân với nước tiểu vì họ cho rằng việc làm này giúp chân gà, quản gà, ngón chân của gà chọi chắc chắn hơn và khi ra đòn sẽ đau hơn.
Quần sương
Quần sương là việc cho gà chọi vận động từ khi sáng sớm trời vẫn còn sương. Các sư kê cho rằng việc cho gà chọi luyện tập, hoạt động đập cánh, tập gáy, vươn vai dưới sương sớm giúp gà chọi khỏe mạnh và dẻo dai hơn.
Om gà
Việc cho gà xông hơi, tắm rửa bằng nước trà xanh hoặc bằng các bài nước thuốc được kết hợp cùng các thành phần khác như gừng hay ngải cứu… giúp xương cốt gà chắc khỏe, da gà căng bóng khỏe mạnh. Đặc biệt sẽ tránh được các bệnh liên quan đến da thường gặp ở gà chọi chẳng hạn như mốc trắng hay côn trùng kí sinh trên gà. Điều này cực kỳ có lợi cho gà chọi.
Một nước, nước đòn có nghĩa là gì
Một nước đòn hay một nước là cách tính thời gian một hiệp chọi gà. Có 2 cách tính cụ thể như sau:
Cách 1: Dùng một cái lon chọc một lỗ nhỏ dưới đáy. Đặt lon rỗng vào chậu nước sau khi đo. Chiếc lon chìm xuống khi đầy nước, báo hiệu một hiệp chọi gà đã kết thúc.
Cách 2:Người ta đổ đầy nước vào lon chứ không đặt vào chậu (chậu) đầy nước. Một hiệp chọi gà kết thúc khi chảy hết nước trong lon.
Đây là một phương pháp truyền thống để tính thời gian cho một trận chọi gà. Hiện tại, nó thường được đặt thành 10 phút tùy theo khu vực. Tuy nhiên, việc sử dụng lon nước ngày càng ít phổ biến hơn. Tuy nhiên, cách nói vào nước, nước đòn vẫn được sư kê sử dụng.
Vào nước cho gà khi chọi là như thế nào
Cách cho gà vào nước đúng cách là kiến thức quan trọng đối với sư kê khi gà được mang ra đá gà, chọi gà. Một số trường chọi gà cấm sư kê đụng chạm thân thể với gà chọi trong khi chọi gà đang diễn ra. Tuy nhiên, một số trường gà cho phép sư kê vào nước cho gà chọi.
Sư kê sẽ nhanh chóng phục hồi gà sau một hiệp bằng cách vào nước. Để chiến kê tỉnh táo, bớt hao mòn, được hồi phục sức khỏe do đối thủ gây ra. Khi có chọi gà, người ta phải di chuyển thật nhanh để xuống nước. Việc vào nước đòi hỏi sư kê phải có kiến thức và kinh nghiệm sâu rộng.
Cách vào nước khi chọi gà
- Chú gà chọi gục đầu bê bết máu và bầm tím vì kiệt sức. Đầu gà đang chảy máu, sư kê cần phải cầm máu lại sau đó thổi khí để giữ ấm cho gà.Gà chọi da tái nhợt, run cầm cập, lạnh toát sư kê nên dùng miệng ngậm vùng da cổ gà lại. Nút máu bầm nếu có đồng thời hà hơi để giúp máu lưu thông giúp gà ấm hơn.
- Gà bị đâm lủng diều bởi đối thủ thì sư kê phải may vết thương tạm thời bằng kim chỉ để gà tiếp tục chiến đấu hiệp mới nếu như lúc đó gà chọi còn sức chiến đấu.
- Gà chọi bị rách mắt, rách da do đối thủ cắn hoặc mổ thì cũng may tạm thời vết thương bằng kim chỉ nếu như vết thương lớn.
- Gà chọi bị gãy lông đuôi hoặc lông cánh. Trường hợp này nếu sư kê nhanh tay và thấy có đủ thời gian thì hãy kết lông cho gà chọi.
Một số thuật ngữ về huấn luyện gà chọi
Các thuật ngữ trong chọi gà, đá gà được tham khảo từ nhiều nguồn khác nhau cũng như từ các sư kê khác nhau. Đặc biệt có một số thuật ngữ được các sư kê sử dụng nhiều khi chơi các giống gà ngoại.
Tiền biệt dưỡng (pre – conditioning)
Tiền là trước có nghĩa là giai đoạn trước khi biệt dưỡng gà chọi. Các sư kê sẽ áp dụng các công việc như vào nghệ hay om gà ở phía trên nhằm giúp gà chọi dẻo dai và tăng sức khỏe trước khi vào giai đoạn huấn luyện với cường độ cao hơn để chuẩn bị cho các trận đá gà.
Biệt dưỡng (Conditioning)
Là việc chăm sóc đặc biệt cho gà chọi trước mỗi trận chọi gà. Đây cũng có thể là lúc gà chọi bị thương cần làm sung. Trong nước ta, việc biệt dưỡng cho gà chọi chưa được chú ý nhiều như giới chơi đá gà ở nước ngoài thì việc biệt dưỡng gà chọi rất được các sư kê quan tâm.
Nhiều người còn chuyên biệt dưỡng gà chọi thay cho các sư kê nhằm đảm bảo gà chọi của các sư kê linh hoạt, đá khỏe, sung sức nhất đồng thời có tinh thần tốt nhất luôn giữ vững phong độ đá gà trước các trận đấu.
Ốp gà (poiting)
Ốp gà là việc công chăm sóc đặc biệt dành cho gà chọi sau giai đoạn biệt dưỡng. Thời điểm này gà đã đủ pin và tới độ hoặc với gà đá cựa sắt thì cũng tới pin như nhiều người vẫn nói. Trong giai đoạn này, chế độ dinh dưỡng, độ nhanh nhạy và sức bền sẽ được quan tâm nhất.
Phương pháp dưỡng
Để gà chọi đạt phong độ tốt nhất khi tham gia đá gà/chọi gà thù sư kê sẽ áp dụng 2 phương pháp dưỡng gà chọi đối với quá trình biệt dưỡng gà chọi như sau.
- Dưỡng thể (physical conditioning): huấn luyện gà chọi để chúng tập trung vào các bài tập thể chất như tập cho chúng bay, tập xổ gà, tập chạy hay vần gà …
- Dưỡng tâm (metal conditioning): nâng cao phản xạ, sự linh hoạt, sự nhạy bén cho gà chọi. Cho gà chọi làm quen với những nơi đông người, quen với sự ồn ào và nhiều màu sắc tại trường gà,…
Xổ gà
Là cho gà chọi tập các bài đập cánh và tập đá. Có 2 cách khi xổ gà là dùng gà phu hoặc sư kê sẽ xổ gà bằng tay. Việc xổ gà sẽ giúp sư kê nhận biết được khả năng, lối đá của gà chọi khi chọi gà.
Xổ gà đối với gà chọi, gà phu
Sư kê sẽ cho 2 con gà chọi đá với nhau nhưng trận xổ gà sẽ không giống với một trận chọi gà thông thường. Diễn biến của trận đá gà không cần để quá nguy hiểm. Mục đích căn bản chỉ là cần gà chọi có thể tập vỗ cánh và tập đá đồng thời gà biết thực hành các thế đá, đòn đá của mình là được.
Xổ gà bằng tay hay xổ tay.
Để giảm bớt thương tích gây nên khi xổ gà với gà chọi thì các sư kê sẽ cho gà chọi xổ với gà giả. Hoặc xổ với gà chọi thật nhưng sư kê sẽ ôm trên tay. Lúc này gà phu có thể đá nhằm kích thích gà chọi ra đòn nhưng sẽ không làm tổn thương đến gà chọi.
Xổ kéo
Là kỹ thuật xổ gà chọi nhưng có kiểm soát thường được áp dụng trước các trận chọi gà hoặc khi xổ gà với gà phu, gà chọi. Khi xổ kéo sư kê sẽ thực hiện trình tự theo các bước sau.
Để gà 2 bên cắn mổ qua lại lên đầu, lên cổ nhau.
Thà gà ra sàn đồng thời nắm phần đuôi gà lúc này gà sẽ cào móng xuống đất để chạy thì sư kê sẽ kiểm tra được lực kéo của cơ đùi và kiểm soát được lực đá của gà chọi khi cố xông vào đá đối thủ. Từ đó sẽ biết được cánh gà có phát triển khỏe không và biết được gà hợp với đá né hay đá nạp.
Sử dụng gà nhử để gà chọi sẽ sung lên tập trung mạnh vào đối thủ. Khi có hiệu lệnh bắt đầu trận đá gà mới thả gà ra.
Nhử kéo
Nhử kéo là nhử gà nhưng vẫn giữ lấy phần đuôi để kéo lại chứ không cho gà đá.
Các bài tập huấn luyện, biệt dưỡng cho gà chọi
Bay: hay còn gọi là thảy ở nhiều nơi. Đây là hành động sư kê bế gà chọi đưa lên cao ở một khoảng cách nhất định (Thường là khoảng 1m) so với mặt đất. Sau đó sư kê sẽ thả hoặc thảy gà lên cho gà bay, đạp cánh rồi tiếp đất. Nếu quá trình bay của gà lâu, ổn định, tiếp đất vững vàng chứng tỏ là gà tốt.
Hất : Bay và hất rất giống nhau. Tung gà lên trong khi giữ gà ở độ cao khoảng 50 cm so với mặt đất. Để gà bay lên và hạ cánh. Hất có 2 hình thức là hất đầu tức hất xuôi hoặc hất đuôi tức hất ngược.
Bật : Tương tự giống như hất nhưng sư kê chỉ hất gà tại chỗ chứ không phải nâng gà chọi lên cao.
Một số thuật ngữ liên quan đến các vật dụng khi nuôi gà chọi
Kê phòng: Các trường gà, sới gà thường chuẩn bị phòng dành cho gà chọi mục đích là để sư kê dưỡng gà trước khi tham gia các trận chọi gà.
Tủ dưỡng: Tủ gỗ có cửa đóng nhiều ngăn tháo lắp ra vào được để sư kê nhốt gà tại các trường chọi gà.
Tủ xếp: có khác với tủ dưỡng là không thể tháo ra và lắp vào được. Có những sới gà, trường gà không chuẩn bị sẵn tủ xếp thì sư kê có thể tự mang theo.
Các loại lồng dành cho gà chọi
Lồng xách
Là loại lồng nhỏ dùng để nhốt gà đá trong khi di chuyển đến trường gà hay sới gà. Lồng xách hiện có nhiều mẫu đa dạng để sư kê dùng như túi, giỏ chứ không còn riêng hộp như trước nữa.
Lồng kẽm – Bội
Loại lồng dùng cho việc xổ gà. Sử dụng cho gà đào bới để luyện chân hoặc đây cũng là khu vực cho gà chọi chuẩn bị làm sung trước mỗi trận chọi gà. Lồng này thường dùng tại trường gà hoặc tại nhà.
Lồng dưỡng
Là loại lồng nhốt gà chọi nhằm kích thích cho chúng vận động. Có một lưu ý là tránh việc lồng quá nhỏ khiến gà không có không gian để hoạt động nếu không gà sẽ bị cùn chân và kém vận động. Lồng này không nên che kín ngoài mái che nắng.
Lồng ốp.
Lồng ốp gà chọi cần được che kín để cho gà chọi nghỉ ngơi khác hoàn toàn với lồng dưỡng.
Lều
Mái che mục đích là để cho gà chọi trú nắng, trú mưa. Lều này thì được sử dụng phổ biến tại các trường gà hoặc các trại gà chọi nước ngoài. Lều thường được cột dây dài để gà có thể thoải mái hoạt động đi lại.
Lưu ý:
Trên đây là một vài thuật ngữ cả cơ bản và mở rộng về đá gà, chọi gà mà các sư kê cần biết và tham khảo thêm đặc biệt là với những sư kê muốn nuôi và tìm hiểu các giống gà chọi của nước ngoài.
Hãy để lại bình luận bên dưới để cùng trao đổi và thảo luận về các thuật ngữ chọi gà cũng như các kèo đá gà và cả cách nuôi gà chọi nữa nhé!